Opnieuw de gifbeker voor Socrates: ‘Dode, witte filosofen moeten weg’

‘Journalist en programmamaker Kiki Kolman gaat helemaal social justice op de dominantie van witte, dode mannen in de filosofische canon. Nietzsche, Aristoteles, Foucault, Arendt, Kant, Plato, Rousseau. Zo zo. ‘Op een enkele uitzondering na’ wit en dood, schrijft ze. De retorische vraag in de kop luidt: ‘De filosofie is te wit, te mannelijk, verouderd, klinkt het. Is de filosofische canon toe aan vernieuwing?’

Wat er ‘klinkt’ komt alleen maar uit de echoput van identiteitspolitiek, er is verder helemaal niemand met een werkend brein die vindt dat Socrates ‘te wit’ is en over zijn graf heen aan tunnelvisie lijdt. Het is namelijk racistisch en absurd. En krankjorum om wat ‘dood’ is ‘achterhaald’ te noemen. De Westerse filosofie is geen dooie hamster die je begraaft, iets wat uit de mode is of achterhaald.. En het is seksistisch om meer vrouwen (ten koste van mannen) in de faculteiten te willen toelaten. Kolman:

“De discussie hangt samen met een groeiende aandacht voor diversiteit binnen universiteiten in het algemeen. Filosofie komt er op dit gebied slecht vanaf. In 2013 werkten in totaal 65 hoogleraren aan Nederlandse filosofie-faculteiten. Zeven van hen waren vrouw. Deze verhoudingen zijn sindsdien iets beter geworden, maar nog zeker niet gelijk.”

Ik vind zeven al erg veel. Van die zeven vrouwen hoor ik weinig interessants langskomen. De laatste ‘denker des Vaderlands’, Marli Huijer met haar theeleuterige ‘tussendenken’, was ook al om te huilen. Vrouwen (uitzonderingen daargelaten) zijn doorgaans geen filosofen om dezelfde redenen dat ze geen grote componisten zijn of kunstenaars. Omdat ze niet graag afdalen naar de hel van artistieke vertwijfeling, waar bloed, zweet en tranen misschien ooit iets tot stand brengen. Een poging waartoe mannen wel bereid zijn. Gewoon een feit.

Hannah Arendt was een uniek talent die bovendien tot grote inzichten kwam door haar vriendschappen met… witte, mannelijke, dode denkers! Niet door postkoloniaal te huilen met haar vriendinnen over haar joodse ‘identiteit’. Ze was onconventioneel en durfde tegen de communis opinio in te gaan – ook iets wat de meeste vrouwen niet graag doen. Gewoon een feit. Haar baanbrekende idee over ‘de banaliteit van het kwaad’ (in het kader van het Eichman proces) kostte haar bijna haar hele vriendenkring en carrière.

Ze nam risico’s en wilde geen speciale behandeling vanwege haar afkomst. Zo is het haar gelukt om groot te worden. In 2017 doen de Social Justice Warriors alsof ‘diversiteit’ dat in zich bergt. Alsof diversiteit ook maar iéts betekent als je tegelijkertijd denkt dat je je plek mag opeisen ten koste van anderen. Filosofie is niet voor slachtoffers en gefrustreerden. Je moet namelijk vrij kunnen denken – tegen de stroom van (je eigen) erbarmelijke omstandigheden in. En logica kunnen hanteren. Maar dat zal volgens Kolman ook wel een postkoloniale, witte, blinde vlek zijn.

How to argue with stupid? 

En ging het nog maar om Joods, of Westers, of boeddhistisch – over het meenemen van de culturele achtergrond in de ‘discussie’ over diversiteit. Nee, te omslachtig. Met de keuze voor ‘zwart’ weet Kolman dat ze de hoofdcategorie, de grote generalisatie truc kan inzetten. Het gaat niet om wie er onder het kopje “zwart” vallen, het gaat erom wie in ieder geval niét. Identiteitspolitiek is politiek van van uitsluiting, niét van insluiting.

“Over de culturele achtergrond van onderzoekers en studenten zijn geen cijfers bekend, maar filosofie-faculteiten staan bekend om hun witte aanzicht. (…) Het is een van de belangrijkste argumenten die critici op de canon aanhalen: hoe kan filosofie ooit meer aantrekkelijk worden voor studenten met een diverse achtergrond als zij zich niet herkennen in de docenten noch in de voorgeschreven auteurs?”

Dit is het meest racistische wat ik vandaag gehoord heb. Dus als ik het goed begrijp zijn filosofische parels als de ‘allegorie van de grot’ (Plato), ‘God is dood’ (Nietzsche) en het ‘categorisch imperatief’ (Kant) onvoldoende een spiegel waarin je je eigen pigment kunt terugzien? Is dat het oordeel van het social justice tribunaal?

Deze narcistische vandalen herkennen geen aantrekkelijke ideeën meer in de door Plato himself opgerichte Academie omdat ze liever hun social justice diarree uitstorten over anderen.

In het kapot maken van de Academie voelen de studenten en docenten van de ‘kritische theorie’ zich overigens te weinig gesteund. “Maar juist voor mensen met kritische visies is het moeilijker om door te dringen tot de filosofie. “Als je je bezighoudt met onderwerpen die niet aansluiten bij de canon, kom je al snel in het domein van ‘niet echte filosofie’”, merkt Annemie Halsema, universitair docent hedendaagse filosofie aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. “Postkoloniale filosofie is bijvoorbeeld ‘niet echt filosofisch’. Maar wat nou precies wel filosofisch is, is niet eenduidig vast te leggen. De gehanteerde standaard is vaag.

Al dit soort artikelen, deze van Kolman, het commentaar van Annemie Halsema, de wetenschap van Gloria Wekker, de haat voor het Westen van Jay Garfield en Bryan van Norden – het is een grote, collectieve echoput van onzin. Historie en het heden zijn triviaal en verwerpelijk voor ze. Kennis en wijsheid een schaduw op de muur van de grot. And we are stuck with stupid.