De burgemeester van Amsterdam heeft helemaal geen ‘recht op privacy’, moéder Femke Halsema wel

Sietske Bergsma

Ik ben jurist/journalist en schrijf vrijpostig en grondig over de grote thema’s van deze tijd. Met belangstelling of plezier gelezen? Doe een donatie voor het vrije woord. Dank!

De vijftienjarige zoon van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema werd 15 juli jl. in Amsterdam aangehouden na een achtervolging omdat hij een inbraak op een woonboot zou hebben gepleegd. Ook werden er twee messen en een alarmpistool aangetroffen. Dat meldt De Telegraaf vandaag groot op de voorpagina van de krant. Politiemensen zouden gefrustreerd zijn omdat de zaak ‘onder de pet’ werd gehouden omdat er ‘van hogerhand opdracht werd gegeven te zwijgen’. Vanaf haar vakantieadres in Afrika reageerde Halsema na publicatie opvallend inhoudelijk op de zaak – net als even later haar advocaat Peter Plasman – die het strafbare feit afdeed als een puberstreek.

Op Twitter barstte rond koffietijd de hel los op voorspelbaar emotionele wijze, met tweets van politici en journalisten die min of meer dezelfde reactie gaven: ‘laat deze privé-kwestie van het gezin Halsema vooral een privé kwestie’. Hoe ‘durven’ media en critici die ‘duidelijk een hekel aan Halsema hebben’ zo, ‘over de ruggen van kinderen’ te ‘scoren’! ‘Beter voor de democratie om privé-zaken te scheiden’ (Kajsa Ollongren).

Ook HP-de Tijd schreef een tranentrekkend stuk: ‘is dit nieuws of hebben zelfs de burgemeester van Amsterdam en haar minderjarige zoon recht op privacy?’ ‘Een moeder heeft de plicht haar kind te beschermen’, was de strekking. Alsof er iemand is die dit betwist.

Het downplayen van Halsema’s rol als burgemeester en het tegelijkertijd bewieroken van haar rol als moeder in deze kwestie, daarvan gaan mijn vingers jeuken, zeker na deze valse tegenstelling die HP-de Tijd opwerpt. Want de burgemeester van Amsterdam heeft helemaal geen ‘recht op privacy’, alleen de persoon en moeder Femke Halsema heeft dat. Waarom doet dat verschil er hier toe? 

Dat doet er toe omdat Halsema in hoedanigheid van burgemeester van Amsterdam de politie op 16 juli opdracht had mogen geven de zaak van haar zoon gelijk naar een ander arrondissement buiten Amsterdam door te sturen (bijvoorbeeld naar Haarlem, wat pas veel later gebeurde). En toen ze dat niet deed opdracht kon geven de naam van haar kind buiten het interne systeem en zo hopelijk buiten de publiciteit te houden (het ‘onder de pet houden’, aldus de Telegraaf).

Ik zeg netjes ‘kon’ omdat we niet (meer) zeker weten of er daadwerkelijk een voorkeursbehandeling is gegeven waarbij agenten tot zwijgen werden gedwongen. Dat komt omdat de politie in het Algemeen Dagblad vandaag liet optekenen juist ‘niet te hebben afgeweken van normaal beleid’. Deze weerlegging van eerdere uitlatingen is ongeloofwaardig. Waarom niet in de Telegraaf zelf ‘rectificeren’ — daar waar de bron van het ‘ongenoegen’ van de politie bekend is? En hoe plaatsen we dan die vroegere ‘officiële reden’ dat ‘het onderzoek in alle rust moet worden gedaan’? Als namen uit systemen halen het ‘algemeen beleid’ is, is er geen officiële reden nodig. Al met al een onsamenhangend verhaal, dat nu volledig aan de wandel is gegaan.

Doen alsof haar ambtsketting geen rol speelt of zou mogen spelen want ‘HET ZIJN HAAR PRIVE-ZAKEN’ (ik doe nu Twitter na) is buitengewoon naïef en onverantwoord.Het schept een klimaat waarin elk hooggeplaatst persoon in elke situatie de meest voordelige rol voor hem- of haarzelf kan kiezen. Terwijl het antwoord wat ik – als vrouw en moeder – zou krijgen op het bureau als ik mijn puberzoon kom halen en vraag om een uitzondering zou luiden: “u bent de burgermeester van Amsterdam niet!” Snapt u? 

Femke Halsema is niet burgemeester waar het gepast is, als baas van de politie bijvoorbeeld, maar waar het haar uitkomt. Ze had haar formele bevoegdheid moeten inzetten om de schijn van partijdigheid en het risico van een hijgende pers te voorkomen. En (zo) de politie Amsterdam van een hete aardappel kunnen bevrijden zodat niemand zich bezwaard had gevoeld.

Wat haar uitkwam en wat naar alle waarschijnlijkheid de waarheid is, is dat de doorverwijzing naar Haarlem, waar de zaak sneller op straat zou liggen, einde privileges betekende — als burgemeester van Amsterdam. Dit is de meest voor de hand liggende verklaring.

Wanneer komt nou ‘de moeder’ Halsema in beeld? Veel te laat. Want een moeder had ook tegen haar vijftienjarige kunnen zeggen: “Luister Karel, jij hebt iets stoms gedaan,  maar ik ben ook de burgemeester en die agenten van vannacht, daarover ben ik de baas. Ik ga nu naar buiten brengen wat je hebt gedaan en dat het een domme actie was, want als ik dat niet doe, wordt het misschien groter en sta je straks breeduit in de krant.”

Dát zou ‘de moeder’ Femke Halsema zijn geweest. Een moeder van haar kind én van haar stad. Ze had helemaal niet in tweestrijd over haar rol hoeven verkeren als ze niet juist haar verantwoordelijkheid als burgemeester had aangewend om haar privé te beschermen. Op een manier die niet het Amsterdamse politiekorps in grote verlegenheid en diskrediet had gebracht net als de media die gewoon haar werk deden. Halsema is vooral goed in rekenen op sympathie zonder basis. Dat blijkt maar weer.