0 Items
€0,00

Waarom de SIRE campagne ‘tegen polarisatie’ kwaad bloed zet

11 januari 2023

Ik val maar meteen met de deur in huis: de SIRE campagne tegen polarisatie is het zoveelste affront tegen overheidkritische burgers. Zij werden de afgelopen jaren niet alleen beschimpt, gecensureerd en opgejaagd vanwege hun kritiek, maar kregen ook de schuld van de polarisatie, van “de samenleving die niet open kan”, van groeiend “rechts-extremisme” en van het verlies van vertrouwen in de wetenschap en experts. Ze waren egoïstisch, irrationeel en niet voor rede vatbaar. Op verzoek kan ik hier een hele waslijst van bronnen toevoegen, van uitspraken van ministers, tot krantenartikelen en talkshows waarin een wezenlijke waterscheiding werd gecreëerd tussen de deugers en de wappies, en nee, dat zijn wij nog niet vergeten.

Dat is maar goed ook, want niets (ook niet deze campagne) wijst erop dat deze eenzijdige aanval, die ook onze directe omgeving vaak niet als zodanig herkende maar wel overnam, op korte termijn zal stoppen. Het gelijk van de critici op veel punten maakt dat niet anders. Sterker nog, deze campagne is, vermomd als zelf-therapie, een poging de schuldigen te zuiveren en critici opnieuw te victimiseren.

Ik zal daar hieronder dieper op ingaan maar het komt erop neer dat alleen mensen die het nu wat heet onder de voeten wordt ‘agree to disagree’ willen. Alleen mensen zonder argumenten en feitenkennis willen waarheidsvinding en oprechte waarschuwingen reduceren tot ‘hoog oplopende emoties’. En dat is waar deze propaganda campagne op aanstuurt. Begrijpelijk dus dat SIRE’s zalvende woorden veel kwaad bloed zetten, want ze zijn er hooguit op gericht een ijskoude tolerantie voor elkaar te ontwikkelen. Erger vind ik nog dat het cognitieve dissonantie zal verergeren en noodzakelijke botsingen (in een democratie) verder problematiseert.

In liefde samen de waarheid boven tafel krijgen is geen optie voor SIRE, ook niet als de waarheid al op tafel ligt. “Lief doen” is belangrijker, en de mensen die daar het meeste bij te winnen hebben zijn de aanstichters, de dwalers, de naïevelingen, de wegkijkers en de meelopers, waar miljoenen mensen nog altijd eindeloos geduld voor opbrengen, en die nu weer een hart onder de riem krijgen, omdat zij tenminste “de goede sfeer” terugwillen.

Dat alles uiteraard in de inmiddels vertrouwde kutsfeer die om te snijden is, maar dat nemen ze op te koop toe om hun wereldbeeld in tact te houden. En het ís een kutsfeer omdat de vrijheid weg is en we datgene nalaten wat ons echt samen kan brengen: de zittende macht wegstemmen. Dat snapt elke hond maar de mentale gevangenis mag niet open, de impasse niet doorbroken en de oorzaak van de polarisatie niet benoemd.

Laten we er dieper in duiken.

Om te beginnen de aanhef van de campagne: “Stikstof, asielbeleid, het klimaat of vaccinaties. Het zijn onderwerpen die polariserend kunnen werken. Ze drijven mensen uit elkaar. Als dit gebeurt met een familielid of een goede vriend, dan komt polarisatie ineens heel dichtbij. En is er de kans dat je elkaar verliest. Ontdek wat jij zelf kunt doen om dat te voorkomen,” schrijft de ideëele reclameboer van de overheid.

SIRE zegt overigens “autonoom” te zijn maar volgens hun site zijn grote multinationals, banken en de Nationale Postcode Loterij vaste donateurs. In tijden van stakeholder kapitalisme gaat dat voor mij door als overheid. En uit welke hoek probeert het betuttel-terrorisme géén grip op ons te krijgen? Exact. Ontdek in mijn commentaar wat jij zelf kunt doen om dat te voorkomen.

SIRE stelt de volgende twaalf verzoeningstips voor, en visualiseer maar even de behandelaar die nog ontbreekt:

1.

“Word het eens dat je het niet eens bent met elkaar.” Dat begint al lekker. We gaan dus blijkbaar niet eens meer een poging wagen om aantekeningen van de afgelopen jaren te vergelijken. Alles wordt meteen platgeslagen tot een hiërarchie-vrij meningendiscours. Mijn hersenscheten zijn evenveel waard als jouw onderzoek naar vaccinatieschade (om maar iets te noemen). Dit ‘eens worden’ gebeurt vaak op het moment dat het stil valt omdat je op een enorme blokkade bent gestuit. Maar ‘agree to disagree’ heeft alleen betekenis als er respect is voor elkaars opvattingen, die dan bovendien meer dan ongeïnformeerde meningen moeten zijn. De ongeïnformeerde, mainstream media naprater met name heeft meer te winnen met deze conversatiestopper omdat zijn of haar geloof (want dat is het) in het narratief over stikstof, klimaat en vaccinaties, zo op een niveau wordt getild waarin het toch voelt als gelijk krijgen. Alleen als je te maken hebt met mensen op hoge leeftijd, kinderen en mentaal uitgedaagden is het beleefd en zinvol om het eens te worden dat je er niet uitkomt. Met anderen (waar je van houdt) is het bij voorbaat al ‘eens’ worden dat het kansloos is een teken van zwakte en minachting.

2.

“Tel tot 10 als je iets lelijks dreigt te zeggen“. Ik moest hardop lachen om deze. Ik heb goed leren tellen de laatste jaren. Vooral om niet te reageren op doodsbedreigingen, laster, frames en persoonlijke hetzes. Kan ik iedereen aanraden.

3.

“Zie de ander niet als iemand die hoort bij ‘die groep’.” SIRE overtreedt deze regel al bij aanvang door het over o.a. anti-vaxxers te hebben, over klimaatdrammers en woke. Daarbij, er wordt gedaan alsof er allerlei tegenover elkaar staande (sub-)groepjes zijn die in werkelijkheid overlappen ter zijde van de narratief volgers. Elke klimaatdrammer is meestal ook een anti-Rusland oorlogsdrammer, een stikstofdrammer, een wokedrammer en een vaccinatiedrammer. Dat komt omdat je het hele pakket aan narratieven moet afnemen als brave deugburger. En dat bedoel ik niet eufemistisch, gewoon een feit. Er is binnen de dominante groep geen variatie aan opvattingen. Andersom geldt dat er in de afgelopen drie jaar geen enkele ‘groep’ was die dat groepsdenken meer probeerde te doorbreken dan de critici van Het Regime. Demonstraties waren steeds een samenkomst van links, rechts, conservatief, liberaal, man, vrouw, jong en oud. En ze riepen op tot verbinding en dialoog. Ook in hun persoonlijke kringen. Dus deze hebben we al in ‘de pocket’.

4.

“Accepteer dat we nou eenmaal verschillen.” Een beetje een herhaling van het eerste punt. Voor mensen die op geen enkele manier van elkaar durven verschillen is dit ook weer een geboekte winst die onverdiend is. Je bent niet ‘gewoon verschillend’ als je de deur sluit voor ongeteste/geprikte familie, je kinderen opsluit op hun kamer vanwege een virusje, mensen uit cafe en restaurant zet, oma alleen laat sterven in het verzorgingshuis en er nog trots op bent ook. Dan ben je ‘gewoon’ ernstig in de war. En dan verdien je dat te horen.

5.

“Vraag waarom het onderwerp de ander zo bezighoudt.” De bekende “waarom raakt dit jou zo” vraag. De U-turn van een onderwerp inhoudelijk bespreken naar psychologiseren is favoriet in de communicatie van overheid naar burger en een beproefde methode om de werkelijkheid te subjectiveren. Vragen naar gevoelens ergens achter klinkt empathisch en betrokken, maar uit ervaring weet ik dat het vaak een valkuil is. Zeker als je de woorden “ik ben bang voor…” gebruikt of “ik voel me ongehoord”. Zodra je je verhaal hebt afgestoken ben je dus gehoord. Zie je nou wel dat we “er uit kunnen komen”. En bang zijn voor iets, bijvoorbeeld een overheid die over elk aspect van ons leven wil beslissen, dat is maar “een gevoel”. Gevoelens zijn tricky als je inhoudelijk lijnrecht tegenover elkaar staat, omdat het wapens kunnen worden. Je hebt samen een basis in realiteit nodig, en benoem dat vooraf.

6.

“Spreek af hoe lang je samen over het onderwerp praat.” Bijvoorbeeld tien minuten, zegt SIRE. En vergeet niet de kookwekker te zetten. De laatste aan het woord heeft gewonnen.

7.

Zie een discussie niet als een wedstrijd.” Oh nee, er zijn geen winnaars natuurlijk. Deze tip is mijn persoonlijke favoriet. “In een polariserende discussie kan je natuurlijk proberen de ander te overtuigen. Maar een discussie kent geen winnaar of verliezer.”  Variatie weer op 1. en 4. Waarom voer je een discussie als je de ander niet wilt overtuigen of, zachter uitgedrukt: mee wilt krijgen? What’s the point? Ik luister altijd naar anderen met het idee dat ze iets kunnen bréngen wat kennis vergroot. En daartoe moet de ander mij overtuigen. En dat heeft inderdaad niets met winnen of verliezen te maken, dat laatste vinden alleen mensen die nooit van gedachten willen veranderen of de relatie met de ander zien als een competitie. Vier inderdaad je ‘winst’ niet. Het is al heel wat als tante Berthie een beetje toegeeft dat de overheid ‘wel wat ver ging’. Voor genoegzaamheid is geen plek.

8.

“Ontdek waar je het wél mee eens bent.” Alles wat met eten, vakanties, films, de verbouwing, het weer en sport te maken heeft. Besef en accepteer wel dat de avonden met elkaar een stuk korter worden.

9.

“Benoem de hechte band die jullie hebben.” Hiermee kan ik het wel eens zijn. Maar alleen als die hechte band ook getoetst kan worden. Zo weet ik dat het voor veel mensen (die mij schreven of spraken) heel pijnlijk was om buitengesloten te worden van familiediners, om gewantrouwd te worden door vrienden en kennissen en een algeheel verlies van menselijke connectie te ervaren sinds de coronatijd. Maar wat echt hecht is zal ook deze tijd kunnen doorstaan en ik ben een groot voorstander van nieuwe banden aangaan. Ik ben al jaren hechter met sommige kennissen dan ik ooit met oude vrienden was. En dat zegt veel over hoe verbindend deze tijd ook is.

10.

“Laat elkaar uitpraten.” Tenzij natuurlijk de tijd op is (zie 6.).

11.

“Geef op een kalme manier aan dat het je raakt zo tegenover elkaar te staan.” Maar dan niet op zo’n passief-agressieve ‘kalme’ manier, als je snapt wat ik bedoel. Maar gewoon alsof je het meent.

12.

“Parkeer het onderwerp even.” Brrr, dit soort taal blijft een gruwel. Na het parkeren kun je misschien nog even wat alternatieve krantjes achterlaten, de ander een knuffel geven en accepteren dat iedereen zijn eigen weg heeft af te leggen. Dat is denk ik het beste compliment wat je zowel vriend als vijand kunt geven. Ik zou van de SIRE campagne een nieuwe slogan willen maken: verlies vooral JEZELF niet. Want dat is nooit een goede voortzetting van een relatie met de ander.