Nederland debatteert vandaag: Waartoe verplicht het migratiepact? Duitse experts aan het woord

Het Duitse dagblad Bild schreef: “De Bondsdag heeft een motie aangenomen om te benadrukken dat het migratiepact niet in het Duitse recht kan ingrijpen.” De regering Merkel hoopt dat daarmee de kous af is. Maar nee. Daarop kwamen er in de Duitse media een aantal forse tegengeluiden, waaronder die van rechtswetenschapper dr. Dietrich Murswiek, die zegt dat “het debat pas net begonnen is.”

Naar het oordeel van internationaal-recht expert Frank Schorkopf kan dat besluit ‘om het migratiepact niet in het Duitse recht te laten ingrijpen’ door het principe van ‘gemeenschappelijke verantwoordelijkheid’ overboord gezet worden. Hij zegt:

“Verschillende spelers kunnen daaruit plichten ontwikkelen, die zeer diep ingrijpen: herkomstlanden en transitlanden financieel ondersteunen, of illegale immigranten een legale status toewijzen. (…) De mensenrechten van migranten worden benadrukt. Daaruit volgen dus handelingsverplichtingen van lidstaten, zonder in te zien dat achter hen ook hun eigen burgers bestaan, met hun eigen mensenrechten.”

Dan is er staatsrecht-geleerde Reinhard Merkel die de Duitse regering van “suggestieve misleiding” beschuldigt. Het migratiepact zal een “zekere aantrekkingskracht teweegbrengen” en de migratie vanuit arme staten naar rijke staten aanzienlijk verhogen”. (…) “We zullen nieuwe golven van migratie krijgen. De verwachting dat het pact de migratiedruk op lidstaten zou verminderen noemt hij “naïef” van Merkel. De overeenkomst zal zeker internationaalrechtelijke gevolgen hebben. Doelen zijn overeengekomen. Hoe deze worden geïmplementeerd, blijft een zaak voor de staten. Maar dat ze moeten worden geïmplementeerd is overeengekomen, en daarmee juridisch wel degelijk bindend. 

Allein weil im UN-Migrationspakt die beteiligten Staaten sich ausdrücklich verpflichten, seine einseitige Sicht innerstaatlich mit Staatspropaganda durchzusetzen, was antidemokratisch ist, muss… https://t.co/Bbuf5iSVkr

— Tichys Einblick (@TichysEinblick) 3 december 2018

Murswiek op zijn beurt deelt deze zorgen. Hij voegt daaraan toe dat “de federale regering op één punt gelijk heeft. Het Marrakesh-migratiepact is geen internationaal verdrag. Het bindt de staten niet juridisch maar wel politiek.” (…) En die juridische vrijblijvendheid is ook maar relatief legt hij uit. “Het pact is een ‘soft-law’ instrument,” zegt hij. “Het gaat om regels die in de loop van de tijd verbindend worden. Soft law is in het internationale recht vaak de praktijk — voor het verder uitkristalliseren van nieuws gewoonterecht. En zelfs voordat dat gebeurt kan soft law juridisch betekenis krijgen op nationaal niveau.”

Voor vrijblijvendheid is dus helemaal geen ruimte, zegt Murswiek:

“Het pact bevat juist veel verplichtingen. In totaal staat er 45 keer te lezen: ‘We committeren onszelf….’”

Hij legt verder uit dat lidstaten die zich aan hun verplichtingen willen onttrekken zullen worden “aangevallen door de VN, door NGO’s en door andere staten.” Staten moeten alleen tekenen, besluit hij, als zij overtuigd zijn van de juistheid van de verplichtingen die er in staan.”