AfD-demo in Berlijn was geen AfD-demo, maar een dagje deugen voor de politieke elite en tienduizenden geïndoctrineerde, ‘feestende’ jongeren

De Duitse ‘Alternatieve für Deutschland’ (AfD) dreigt met juridische stappen richting de burgermeester van Berlijn, Michael Müller (SPD), naar aanleiding van zijn steun voor de massale anti-AfD demonstraties gisteren in de hoofdstad.

Zehntausende in #Berlin heute auf der Straße, vor dem #BrandenburgerTor und auf dem Wasser. Was für ein eindrucksvolles Signal für Demokratie und #Freiheit, gegen Rassismus und menschenfeindliche Hetze. Foto: @CartegianyD pic.twitter.com/kUgmXiTN18

— Der Regierende Bürgermeister von Berlin (@RegBerlin) 27 mei 2018

“Der Regierende Bürgermeister mißbraucht seine Macht und seinen Status, der ihn zur Neutralität verpflichtet, um kleinliche Hetze gegen die AfD zu betreiben“, aldus de perswoordvoerder van de ‘Berliner Landesverbands der Partei’, Ronald Gläser, die gisteren ook een toespraak hield op het terrein voor de Brandenburger Tor.

Daar verzamelden zich ruim 5.000 mensen met vlaggen. Ze werden toegeschreeuwd, met opgestoken middelvingers, spandoeken en megafoons vanaf de zijlijnen van het terrein, waar voornamelijk jongeren zich hadden verzameld voor het protest. Sommigen probeerde over de lage hekken heen te springen, maar werden meteen door politie tegengehouden. Eén jongen zou het zijn gelukt om in de geluidstoren van het podium te klimmen tijdens de toespraak van Alexander Gauland. Beelden daarvan circuleerden op internet.

De Duitse pers volgt – de dag erna – in hoofdlijnen de sympathieke lijn van burgermeester Müller. ‘Feesten tegen haat’, wie kan daar nou tegen zijn? ‘Een goed signaal’, schreven anderen. Journalisten deden zelf ook mee aan de boottochten.

En hoewel ik niet in hun harten kan kijken heb ik – puur observerend – bij de AfD-demonstranten die met de hashtag ‘Zukunft für Deutschland’ hun boodschap uitdroegen, geen haat gezien. Eerder gelatenheid, ze stonden rustig voor het podium, spraken amper met elkaar. Ze zwaaiden met vlaggen. Een paar oudere heren wierpen kusjes naar de Anti-fa jongeren in de verte. Die staken middelvingers op, richten fotocamera’s op ze. Of AfD’ers wapperden demonstratief met hun vlag. Achter het hek laaide de woede zo verder op. De vlag was zondag een rode lap.

Er waren ook kritische geluiden in de pers. Een Duitse journalist: ‘De demonstratiemars van de AfD en het bijbehorende tegenprotest in Berlijn onthullen waar beide kampen elkaar ontmoeten, hoe grotesk het discours van links en rechts in dit land inmiddels is geworden, hoezeer de argumenten zijn uitgewerkt en de vooroordelen ingebakken zijn. ‘

In de uren tussen de demonstranten en mijn fietstocht door de stad was goed te merken dat er een gapende, onoverbrugbare kloof tussen beiden ‘Duitsers’ of ‘Duitsland’ bestaat. Nationalisme roept een enorme woede op, die onder het mom van ‘liefde’ en feest vieren wordt verborgen. Alles buiten de groupthink is racisme. AfD werd op het podium voor de Reichstag ‘het laatste restje smerig white privilege’ genoemd. Jongeren werden vooral bijna extatisch in de buurt van de demonstratie, riepen ‘Schwein’ en ‘Nazi’s raus!’ 

De openlijke steun van de burgemeester aan de anti-demonstranten kan nog een staartje krijgen, vooral gezien het gebruik van het officiële Twitter-account van de overheid. De Keulse administratieve rechtbank had onlangs nog de Keulse burgemeester Henriette Reker in maart vorig jaar gewaarschuwd dat zij geen partijpolitieke uitspraken mocht doen over het AfD-partijcongres in haar stad.

Reker schreef: “Ik vind het onaanvaardbaar dat onze stad zal worden misbruikt als podium voor uitingen van een partij die een verzamelpunt is geworden voor propagandisten van uitsluiting en vreemdelingenhaat in Duitsland.”

Ook heeft het Federale Constitutionele Hof in februari de AfD in hun rechtszaak gelijk gegeven tegen de voormalige federale Onderwijsminister Johanna Wanka (CDU). De federale overheid zou niet moeten oproepen tot protesten tegen gebeurtenissen van individuele partijen. Dit ‘verstoort het recht van de betrokken partij op gelijke kansen.’ Wanka had een persbericht gepubliceerd op de website van haar toenmalige ministerie, waarin ze had geëist de AfD-demonstratie ‘de rode kaart te tonen’.

Het contrast tussen beide groepen was grotesk. Links wilde het ‘gevaar van rechts’ wegfeesten, rechts wilde gehoord worden. Dat komt niet meer goed, dacht ik, niet zolang de politieke elite garen spint bij dit conflict en elk nationalistisch geluid misschien niet formeel maar in praktische zin verbiedt.