Cursussen ‘Wit privilege’: Big business voor ‘wereldverbeteraars’, een ramp voor de samenleving

Sietske Bergsma

19 juli 2019

Ik las dat ambtenaren ‘mogelijk training krijgen over ‘wit en intersectioneel privilege’.

Volgens mij zijn deze cursussen al wijder verspreid sinds een aantal jaar. In 2016 schreef ik over deze uit de Verenigde Staten overgewaaide cursussen een langer artikel, over de ‘Help ik ben wit!’ cursus van Anja Meulenbelt en de achtergrond van witte schuld-complexen. Dat ging ongeveer zo.

‘Ergens in de tijd, niet zo lang geleden, was het ergste wat je maar kon zijn een racist. Niet lui, naïef of dom, maar een racist. Dat idee heeft nu via de club van wereldverbeteraars plaatsgemaakt voor ‘gerechtvaardigd’ racisme: álle blanke mensen zijn racisten, zó racistisch zelfs dat ze het zelf niet doorhebben. En óók als ze het doorhebben en proberen om het niet te zijn.

Heel toevallig zijn de enigen die het kwaad van “wit privilege” kunnen uitdrijven de racistische wereldverbeteraars zelf, die in zaaltjes met powerpoint-presentaties en pyramide-diagrammen (zie hieronder) op pseudo-wetenschappelijke wijze komen vertellen hoe slecht je bent, dat schaamte gepast is en hoe alles wat je bereikt hebt komt door je pigment. Ook als het slecht met je gaat, ook blanke comateuze patiënten op de IC en Alzheimerpatiënten die niet meer weten waar de voordeur is, ook voor hen geldt: schuld. Een interessante vraag zou zijn of blanke mensen in hun graf ook racistisch zijn (gezien de excuses voor het slavernijverleden en de eisen om herstelbetalingen die zullen volgen wel). Het ergste wat je tegenwoordig kunt zijn in de kerk van de identiteitspolitiek is dus niet racistisch maar gewoon: blank (“wit”).

Het kan natuurlijk ook geen toeval zijn dat in die situatie elk zelfverklaard slachtoffer van racisme (iedereen behalve de blanke man/vrouw) zo wel heel makkelijk voorbij kan gaan aan de complexiteit van het begrip racisme en er iets makkelijkers voor in de plaats krijgt: macht. Overigens is dat helemaal niet waar zwarte mensen op uit zijn, heb ik ontdekt. Die logischerwijs eveneens ondefinieerbare groep is slechts een instrument in de handen van de wereldverbeteraars. En zoals we aan de hand van de foto’s van de bedrijfsuitjes van GroenLinks, NGO’s en EU-verbeteraarclubjes kunnen zien, zijn die overwegend blank.

Dus als ik nu zou opschrijven dat ik me helemaal nergens voor schaam, dat ik me niet herken en niet geloof in die historisch overgedragen schuld dan leef ik volgens de wereldverbeteraars/gezuiverde blanke medemens, in een staat van ontkenning. En weiger ik de wereldverbeteraar zijn onverdiende heldenstatus. In die truc trap ik niet.

Schrijfster, beroepsnarcist en oud Eerste Kamer lid Anja Meulenbelt was een van de eersten die in Nederland brood zag in deze zelfverheerlijkings-cult met haar cursus ‘Help! Ik ben wit’. Niet omdat normale mensen vrijwillig willen betalen om zich rot te voelen (hoewel, ze zijn er), maar omdat subsidies tegenwoordig gaan naar alles wat regressie en verdeeldheid zaait in de samenleving, dus ook dit totalitaire staaltje ondermijning dat nu via het ambtenarenapparaat wordt geïnjecteerd. Want die kun je nog verplicht naar die cursussen sturen.

Racisme bestaat echt, en wit privilege ook’, staat er op Meulenbelts website. ‘Maar hoe het precies werkt, is daarmee nog niet helder. Veel witte Nederlanders voelen zich daarom onzeker. We zoeken hulp bij niet-witte vrienden: doe ik het wel goed? Ik voel me schuldig.’ Deze cursussen voor schuldige, onzekere blanke mensen zijn er al jaren in de VS, waarover zwarte Amerikanen overigens zouden klagen dat er teveel blanken rondliepen. Zo gaat dat. De eerste blanke breakdowns zijn ook al een feit. Mensen die ‘niet meer wit’ willen zijn, of gebukt gaan onder zelfhaat en hun whiteness vergelijken met ziektes als herpes.

En je ontdekt nog meer als je doorzoekt. Wereldverbeteraars in deze business geloven ten diepste (in hun portemonnee) dat als ze laten zien aan ‘zwarten’ dat ze andere blanken terecht wijzen, dat deze hun zullen vrijstellen van elke blaam of schuld. Het offer van de andere, blanke medemens – de cursist – komt zo in de plaats van hun eigen schuld, een schuld die zíj blijkbaar wel degelijk voelen en waar ze graag vanaf willen. Hoogstwaarschijnlijk is dat een persoonlijke schuld, over iets anders. Dat is misschien psychologie van de koude grond, maar toch. De externalisering van schuld is kenmerkend binnen dit fenomeen.

Het idee van ‘wit privilege’ is behalve misplaatste verhevenheid van hen die het ons opdringen ook vooral een convenient theory. Vanwege de morele aflaat die activisme biedt, stelt het doorgeven van de schuldaanname de wereldverbeteraars vrij van het ondernemen van echte actie om racisme aan te pakken, en precies dat laatste wordt nu feitelijk onmogelijk gemaakt op deze manier.

Mensen die naar cursussen gaan om in het reine te komen met hun ‘witte privilege’, stellen zich bloot aan opgedrongen schaamte, schuld en boetedoening, uit naam van de heilige ‘inclusiviteit, diversiteit en gelijkheid’. Maar zijn daartoe geenszins verplicht. Je hoeft je niet te offeren op het altaar van de wereldverbeteraars, daar komt alleen maar ellende van.’

(Foto is van immigranten die aankomen op Ellis island, New York, ergens begin 20e eeuw)

Meest recente berichten