Schaduwgevecht

De nationale oudejaarsconference dit jaar was een van de slechtst bekeken ooit. Niemand wil kijken naar linkse vrouwen die hun boosheid lief brengen. Daarbij had de helft van de 1,5 miljoen kijkers Claudia de Breij waarschijnlijk alleen maar aangezet voor wat gekwetter en beweging op de achtergrond, terwijl er vooral gegeten, gedronken en door de kamer gelopen werd. De oudejaarsconference is toch wel het bewijs dat bewegende stillevens in onze cultuur echt bestaan, maar ook dat vooruitgang niet tegen te houden is. Mensen haken af, nieuwe generaties kijken de andere kant op, of neer op hun mobieltjes. Bij De Breij is het daarom letterlijk alsof je naar de begrafenis van de kunst en cultuur in Nederland kijkt.

Politieke correctheid stond nog nooit zo ver van het gewone leven af, was nog nooit zo opzichtig en saai, op het sadistische af. De puriteinse correctheid wordt slechts nog geaccepteerd zoals een wegafzetting, een gemeentelijke aanslag of veiligheidsinstructies in het vliegtuig. Het hoort erbij, maar leuk is anders. Zelfs als het samen voor de tv zitten weer normaal zou worden, en er bijvoorbeeld een nieuwe komiek zou opstaan, dan nog. De diepe vertrutting van de boel bij elkaar houden in de laatste uurtjes van het jaar door allemaal eenzelfde lachsalvo af te vuren, das war einmal. Net als VPRO’s Zomergasten, en straks Wintergasten, waar ‘inspirerende gesprekken’ met uitsluitend WEF-goedgekeurde Matrixbewoners worden gevoerd. Zoals filantroop Jane Goodall, die strikt genomen met haar oproep (bij het WEF!) de wereldbevolking te reduceren is ontmaskerd, maar de mainstreammedia spelen nog even door. Voor zichzelf en de kijkers die nog geen gelegenheid hebben gezien de oversteek van vijf minuten naar het wakkere deel van de mensheid te maken. Die de opening in de kooi nog altijd niet zien, de schaduwen op de wand in de grotnog altijd voor waar aannemen en zich dood amuseren en vervelen met alles wat ze wordt opgediend.

We gaan in 2023 zien hoe de achterblijvers en twijfelaars in het licht van steeds meer waarheid een schaduwgevecht met zichzelf en de oude wereld voeren. Dat gevecht wordt ook aangemoedigd. Door jongeren vijandbeelden aan te reiken die het denken stoppen, door leuke grappen verdacht te maken en achter vrijdenkers aan te gaan. Ik snap wel dat er geen goede kandidaten waren voor het Leids cabaretfestival dit jaar, dat om die reden afgelast werd. Volgens de organisatie ontbrak het aan voldoende talent. Niemand kan nog een Claudia de Breij worden, omdat zij in de oude wereld leeft en niemand kan de politieke correctheid werkelijk doorbreken, omdat je kop er dan af gaat.

We gaan met die impasse 2023 in. Een diep verdeeld land, waarvan de ene helft niet eens weet wat de bron van die verdeeldheid is, of doet alsof ze dat niet weet. Columnisten als Rosanne Hertzberger en Marcia Luyten prevelden afgelopen week iets over een democratie in gevaar in een ondersteboven analyse, en zo, al vechtend met hun schaduwen, fabriceren ze steeds verkniptere versies van waarom er gebeurt wat er gebeurt en waarom er andere mensen zijn dan zij.

In dat schaduwgevecht speelt ideologie of religie eigenlijk geen enkele rol meer. Wat deze fragiele ego’s nog houvast geeft is wat er in samenzang aan realiteit wordt gecreëerd. En die kan per dag verschillen, al naar gelang de behoefte. De zekere overwinning van Oekraïne, de klimaatapocalyps, het gevaar van ‘extreemrechts’.

Het levert een bizar schouwspel op van kinderlijke incompetentie in combinatie met volwassen haat en agressie. ‘Boosheid lief brengen’, zeg maar. De werkelijkheid zelf wordt momenteel onder vuur genomen. Niets is veilig in handen van de narratiefnomaden. Ze trekken van de ene clowneske show naar de andere. Dan is Rusland weer aan de verliezende hand, en dan wordt weer geëist dat ze zich terugtrekken, dan is er weer een aanval op de democratie en dan is een Watergate-achtig schandaal rond socialmediabedrijven weer onbelangrijk. Corona was heel erg, maar niet zo erg dat we nu verantwoordelijkheid willen nemen voor de schade. Men kruipt, krioelt en worstelt zich door de valse werkelijkheid heen, en dat is ook gevaarlijk. Ken uw schaduw, zou ik zeggen, want je wilt er echt niemand anders mee lastig vallen.

Deze column verscheen 7 januari jl. in (de papieren versie van) De Andere Krant.

Wil je mijn werk steunen? Dat kan via onderstaande link. En/of neem een abonnement op De Andere Krant, waar mijn columns wekelijks verschijnen.