‘Bezetenheid is het waar ik naar zit te kijken. Erger dan bij Pim Fortuyn destijds, en vergelijkbaar met het anti-Trump syndroom in Amerika’

Soms moet je genoeg – zelfs fysieke – afstand creëren tussen jezelf en fenomenen om ze als fenomenen te kunnen zien. Zo zat ik jarenlang met een bord op schoot voor DWDD. Een verschrikkelijk oud programma eigenlijk, het is net entertainment erfgoed, zoals de eerste Nintendo, de stem van Harmen Siezen, Jan-Peter Balkenende over ‘fatsoen’.

Ze begonnen in 2005 met uitzenden toen Saddam Hoessein nog leefde en ‘You’re beautiful’ van James Blunt een hit was. Angela Merkel was net begonnen als bondskanselier. Wist ik veel. De Wereld Draait Door leverde de impressie af dat ‘ons land’ verhalen kende, en dat die verteld werden. Door sporthelden, dichters en wetenschappers, politici ook. De BN’er vond er zijn carrière springplank, kreeg lof of stank voor dank. Hoe dan ook, wie daar zat werd besproken.

Vorig jaar werd ik zelf een keer uitgenodigd door de redactie, een vriendin zei: “dat moet je niet doen, je krijgt of een veer in je reet óf een vuist – waarschijnlijk dat laatste”. 

Zo rond 2008 werd me duidelijk dat het publiek en de gasten op de thee waren bij tv-royalty, en royalty betekent eerbied en onderdanigheid. Er kwam vast hofpersoneel in de vorm van Halina Reijn, Peter R. de Vries, Yvon Jaspers, Hugo Borst, Claudia de Breij, Jack de Vries, en Jan Mulder (in tien jaar was hij er 252 keer, dat is om de twee weken) en Prem Radhakishun natuurlijk. Incestueuze schouderklopjes, karaktermoorden en schaamteloze zelfpromotie (Yvon Jaspers met haar servies) voerden steeds meer de boventoon. Het zou alleen maar erger worden. Tot gisteren de climax bereikt werd, en het hofpersoneel zich helemaal tot lijfwachten en beulen in dienst van de NPO ontpopten – om de vlammen tegen Wilders en Baudet flink op te stoken.

Want daar zat Prem Radhakishun, houtblokken te stapelen op de nationale brandstapel voor dissidenten. Erik Dijkstra, ik weet niet wie dat verder is, maar dat hij groot fan bleek van Michel Houellebecq leidde me gelukkig even af van zijn testosteron anorexia. Hij had een ja-knikker in het publiek achter zich zag ik. Dat schijnt tegenwoordig normaal te zijn: sidekicks van Matthijs die op hun beurt ook weer verborgen sidekicks hebben. Alles om af te leiden van de naakte keizer in het midden van deze charade. Erik had er geen woorden voor zei hij, voor “de uitlatingen van Baudet”, hij moest “bijna kotsen”. Die vreselijke uitlatingen hadden iets te maken met immigratie koppelen aan terreur. Tom-Jan Meeus, Splinter Chabot – een zoontje van de hofhouding – en Özcan Akyol werden daar ook stil van, geklapt werd er niet meer. Walging voelden ze, dat Baudet over de ruggen van doden politiek bedreef. Want dat zouden zij en de kartel-politici nóóit doen!

Ik zie, terugkijkend, eigenlijk vooral bedremmelde blikken, in een staat van uitgebluste radeloosheid verkeren. De ogen van Barbara Baarsma waren schoteltjes. Dat stomme mens moest aan een beschrijving van Baudets woorden – “het gevaar van buiten” – in allerijl toevoegen: “niet mijn woorden hoor”, voor het geval de toverspreuk van de juiste mening zou verbreken. ‘Het gevaar van buiten’ zeggen is namelijk niet fatsoenlijk. “Fatsoen”, zei Baarsma, is wat je zag bij die andere politici na de aanslag, “dat een premier zich terugtrekt voor overleg”.

Verder ging het er over dat maandag überhaupt onvoldoende duidelijk was wat er nou in Utrecht was gebeurd. Wilders had dus niet mogen ‘speculeren’. Ook niet de politie, vond Meeus. Dus de politie mocht niet uitgaan van ‘terrorisme’ maar Thierry Baudet moest er wel rekening mee houden, dat wel. Het is ingewikkeld.

Maar niet voor hun. De DWDD hofhouding eist respect voor hoe we dingen in dit land doen, en wel zo dat alleen zij mogen bepalen hoe we dingen in dit land doen. Dan Prem over Forum voor Democratie: “Ik ken goed opgeleide mensen die zeggen we gaan voor deze rattenvangers stemmen, die zeggen ik heb een hekel aan zwarten.” 

Opvallend, voor mensen die zo’n hekel hebben aan tweespalt-zaaiers en ‘racisten’, gaat het aan tafel wel alleen maar over stereotypen en haat voor alles buiten hun poorten.

Bezetenheid is het. Erger dan bij Pim Fortuyn destijds, en vergelijkbaar met het anti-Trump syndroom in de Verenigde Staten. Hun eigen (politieke) verhaal is geïmplodeerd in een veranderende wereld, maar ze willen te kwader trouw aan hun comfortabele leven vasthouden.

Het gemak en de vanzelfsprekendheid waarmee bijna veertien jaar lang de juiste opinie zijn weg naar huiskamers vond, omdat er geen uitdagers van de status quo waren (de laatste is in 2002 vermoord) heeft van veel mensen monsters gemaakt, rattenvangers als je wilt, intens corrupte meelopers en ja-knikkers.

Je kan bijna alleen maar mededogen hebben met mensen die zo doordraaien in een studio die de Wereld Draait Door heet. Met mannen als Özcan Akyol en Tom-Jan Meeus die erbij zitten als bewegende schaduwen van ‘mensen met een mening’. Die hebben ze al lang niet meer. De hofhouding is moe en uitgeblust en kan niet meer. Stem ze weg.

(Speciale dank aan GeenStijl: check de 3DWDD-bril met Vara-focus ook op https://www.geenstijl.nl/5146919/nieuw-de-3dwdd-bril-met-vara-focus/)