Morele paniek

Well, that escalated quickly. We hebben er in Nederland ruim tien jaar over gedaan om Zwarte Piet af te schaffen en te verbannen uit het Sinterklaasfeest, maar voor een goed Nederlands gebruik als dodenherdenking was veel minder tijd en strijd nodig. Eén oorlog verderop in het Midden-Oosten, een clubje linksradicalen, tweehonderd moskeeën en een ideologisch ontspoord Nationaal Comité 4 en 5 mei wisten in luttele maanden en weken het bezinningsritueel van haar oorspronkelijke betekenis en functie te ontdoen en voor de haaien te gooien. Femke Halsema mag de Palestijnse kwestie, na veel druk, dan wel uit haar speech hebben gelaten, het leed was al geschied. Door alle ophef in deze aanhoudende slachtoffercompetitie konden mensen zich niet meer rustig focussen op de twee minuten stilte maar zouden de hele dag zelfs “hun adem inhouden”, zoals de Telegraaf die ochtend kopte, uit “angst voor ongeregeldheden”. Ook zag ik velen hun toevlucht nemen tot sociale media om daar te bevechten wat nou juist uit de sfeer van discussie, ruzie en frictie moet blijven: het herinneren van de slachtoffers tóen. Maar alles van waarde en betekenis lijkt inmiddels ten prooi te vallen aan de tirannie van de minderheid, een symptoom van een democratie in verval.

De kern van het verhaal is dat iedereen in morele paniek is geraakt over wat ik dan maar even het doorgeslagen ‘insluitings- en uitsluitingsdenken’ noem. Met als genadeklap het rabiate risicomanagement van onze overheid, dat er (overigens op tal van terreinen) voor zorgt dat de oorzaken van morele paniek niet worden weggenomen, eerder versterkt, omdat alleen nog in termen van voorzorgsmaatregelen en veiligheid wordt gedacht en gesproken. Verzet tegen dodenherdenking? Meer politie op straat!

Evengoed schrok ik me een hoedje toen ik las dat bezoekers op de Dam in vakken zouden worden geplaatst, dat iedereen gefouilleerd zou worden en dat reserveren verplicht was. Een knieval voor de radicalen, die onder leiding van onder andere de linkse activist Frank van der Linde in eerste instantie opriepen tot verstoring, maar daarop een verbod tot demonstreren kregen. Bronnen meldden dat zij evenwel kaartjes voor de bijeenkomst zouden hebben opgekocht (om uiteraard vervolgens niet te verschijnen). Dat was natuurlijk allemaal gemakkelijk te voorspellen.

“Er waren dit jaar relatief weinig bezoekers bij de nationale herdenking op de Dam,” zo viel te lezen in kranten en te zien op de beelden. Maar met “regen en reserveren”, de officiële verklaring van het Comité, had dat niet zoveel te maken. Mensen hebben gewoon schoon genoeg van de hoepeltjes waar ze doorheen moeten springen omdat een klein groepje kleuters, op opportunistische wijze verbonden met de islam in Nederland, eist dat al het leed in de rest van de wereld vertegenwoordigd moet worden op 4 mei.

Dat is wat ik bedoel met insluitings- en uitsluitingsdenken. Als je Gaza wilt noemen in een herdenkingsspeech stuit je ontegenzeggelijk de joodse gemeenschap tegen de borst, maar om pas echt volmaakt woke-inclusief te zijn moet je die oorspronkelijke slachtoffers uitsluiten van hun ‘bijzondere, geprivilegieerde’ positie. Dat zien we bijvoorbeeld ook gebeuren met de homo’s in de LGBTQ-ideologie. Waar de homo eerst als slachtoffer van uitsluiting werd aangemerkt en daarom geëmancipeerd moest worden, is hij dat nu pas wanneer hij plaats maakt voor versere, nog meer uitgesloten slachtoffers: de queer en transgender personen (liefst nog van kleur). Het is een race to the bottom geworden.

Onderaan de streep is dodenherdenking gewoon het zoveelste podium dat wordt gepakt om verder te gaan met zagen aan de stoelpoten van onze samenleving. Het is die tirannieke minderheden ook helemaal niet te doen om herdenken, om vrede en verzoening, maar om verdeeldheid zaaien en machtsspelletjes. In de Verenigde Staten is het, met name op universiteiten, precies zo. Wie niet voor de Palestijnse zaak pleit, is niet progressief genoeg. Progressief is de verplichte ideologische religie. En om dat kracht bij te zetten wordt opgetrokken met islamitische groeperingen. Er gaan zelfs beelden rond van Amerikaanse jonge vrouwen die moslim worden uit protest tegen Israël. De cognitieve dissonantie is compleet.

Het enige wat ons nog redden kan van deze aanval op ons erfgoed en onze tradities, is herkennen wat ze doen. En daar dan vervolgens een heel groot symbolisch hek omheen zetten. Zonder reservering.

Deze column verscheen in De Andere Krant van 11/04/2024