In de verdomhoek

Damned if you do, damned if you don’t. Oftewel verdomd als je het doet, verdomd als je het niet doet. Zo moet de gevestigde macht zich in Duitsland op dit moment wel een beetje voelen.

Terwijl de 27 lidstaten van de Europese Unie deze week naar de stembus gaan voor het Europees Parlement, worstelen vooral onze oosterburen met de ‘ruk naar rechts’. Voor het eerst sinds de opkomst van de immigratie-kritische partij Alternative für Deutschland (AfD), die in 2017 voor het eerst in de Bondsdag kwam, wil nu volgens een recente Insa-peiling een meerderheid van álle Duitsers niet langer vluchtelingen uit islamitische landen toelaten. Bijna 60 procent van Duitsers heeft zelfs niet meer het gevoel dat ze in Duitsland wonen. Wir schaffen das niet meer dus, klinkt het. Dus hoe schaft de huidige stoplichtcoalitie het nog zonder wezenlijke steun voor het asiel- en klimaatbeleid, het doorgaan op de ingeslagen weg, zonder de bevolking onvermijdelijk in de armen van ‘extreem-rechts’ te drijven?

Ik heb al vaker gezegd dat je het liefst zou hebben dat elke oppositie tegen de linkse, groene, willkommensgekte het wint op argumenten en dat mensen ‘wakker worden’ en anders gaan stemmen, maar het is momenteel vooral dat damned if you do, damned if you don’t-scenario waar voor de AfD-tegenstanders op links de zwakke plek zit. Laat ik een voorbeeld geven. Al jaren wordt in Duitsland aangestuurd op een verbod van de AfD. Maar het starten van zo’n procedure brengt een hoop risico’s met zich mee. De criteria voor een partijverbod, genoemd in de Grondwet, zijn streng.

Toen Duitsland in 2017 probeerde de rechts-extremistische NPD te verbieden, lukte dat niet. De NPD streefde weliswaar ongrondwettelijke doelen na, vond het Constitutioneel Hof, maar was volgens dat hof te klein en te onbelangrijk om echt een gevaar te vormen. Dus, fast forward, zolang de gevestigde orde de AfD klein probeert te houden (door al dan niet verzonnen schandalen op te kloppen, stemmers een schuld- en schaamtegevoel aan te praten en het cordon sanitair in stand te houden) is een verbod om die reden al onhaalbaar. Maar als de AfD vrij spel krijgt en via rebellerende jongeren (zoals we die in het nieuws zagen op het eiland Sylt met Ausländer raus-liederen) en ontevreden CDU- en SPD-stemmers in steeds meer deelstaten de grootste partij wordt, dan lukt dat mogelijk wel. Maar damned if you do, want dan is het hek al van de dam. Dan zal het die stille meerderheid opvallen dat de ‘weerbare democratie’ hún democratie wil afschaffen.

Tegenstanders van een verbod, zoals de speciale gezant van de bondsregering voor Oost-Duitsland Carsten Schneidert, waarschuwen dan ook dat de AfD zo’n procedure zal gebruiken om zichzelf als slachtoffer te presenteren en de regering te beschuldigen van het onderdrukken van de vrijheid van meningsuiting. Het kan er juist toe leiden dat er meer sympathie voor de AfD ontstaat.

Maar, opnieuw, damned if you don’t, want die sympathie ontstaat nu ook wel zonder zo’n verbod. De aanslag in Mann­heim vorige week, waarbij een agent met messteken om het leven werd gebracht door een Afghaan, is zoals dat in de ­media steevast heet “koren op de molen van rechts”. Altijd wordt dit soort gebeurtenissen als politiek instrumenteel voor rechts beschouwd, maar ook dat is een zwakke plek van de huidige macht. De AfD zet het niet in om hun electoraat in beweging te krijgen: de politieke islam en de dreiging die daar vanuit gaat komen de Duitsers daadwerkelijk de keel uit. Het is allang geen retoriek meer om voor Heimat en veilige straten te pleiten, het is bittere noodzaak voor veel steden, waaronder Hamburg, waar de islamitische beweging hard groeit en waar vorige maand zelfs tot een kalifaat werd opgeroepen.

Het is vreselijk dat het allemaal zo ver moet komen, maar de tijd staat aan onze kant. Een lamgeslagen, fundamenteel twijfelende elite die zich noch zelfradicalisering, noch stilzitten kan permitteren, zal uiteindelijk haar eigen lot moeten ondergaan. Met een beetje hulp van de kiezers deze week die het laatste zetje in de goede richting durven geven. Want de AfD mag dan wel uit de ID-fractie in het Europees parlement zijn gezet, dat is symboliek dat het sentiment niet gaat keren.