Immer gerade aus

Belangrijke gebeurtenissen onttrekken zich vaak aan ons zicht en verdwijnen naar de achtergrond van het opheftheater. In de westerse media is alleen belangrijk en van waarde wat zich voor de coulissen, op het toneel dus, afspeelt. Als Mark Rutte een mooie baan bij de Navo krijgt dan is dat natuurlijk vooral een mooi visitekaartje voor Nederland, iets waar we best een beetje trots op mogen zijn. Het klonk duidelijk door in de vele commentaren die ik afgelopen week voorbij zag komen.

Een beetje zoals het EK winnen, maar dan een imaginaire, toekomstige overwinning op Rusland, die binnen handbereik moet komen met een man die al bewezen heeft geen enkele realiteitszin meer te bezitten, defensiegeld uitgeeft als water om indruk te maken op zijn vrienden in Washington en zijn eigen carrière boven het Nederlands belang stelt. Dat laatste lezen we dan niet in de krant natuurlijk. Achterin de coulissen komen de journalisten nauwelijks, terwijl vanuit de zaal duidelijk te horen is hoe er openlijk lachend en zelfvoldaan koehandel wordt gedreven over de ruggen van gewone mensen. Boeren, burgers en kleine bedrijven krijgen rekening op rekening gestapeld. Om “onze manier van leven” veilig te stellen, aldus Rutte bij Nieuwsuur. Die van het theatergezelschap bedoelt hij natuurlijk.

Wat ook zichtbaar verstopt blijft, is dat in Duitsland op dit moment een ramp van enorme omvang plaatsvindt, namelijk de de-industrialisatie van wat lang een van de sterkste economieën van de wereld was. Bedrijven trekken naar het buitenland of produceren net genoeg om aan de toch al dalende vraag te voldoen. Maar niemand heeft het er werkelijk over wat de gevolgen hiervan zijn, of over de vraag waarom Duitsland in april 2023 haar laatste drie kerncentrales sloot, terwijl dat het meest irrationele, zelfdestructieve en domme was wat ze op dat moment konden doen. Of waarom de Duitse regering in alle toonaarden zweeg over de mogelijke daders, toen in het najaar van 2022 drie pijpleidingen van Nord Stream werden opgeblazen, hun belangrijkste toevoerbron van gas. Het was alsof zich ‘slechts’ een natuurramp had voltrokken, waar ze stoïcijns de gevolgen van moesten ondergaan. Hooguit een gebeurtenis voor de geschiedenisboeken, die de schijnbare machteloosheid van deze tijd zullen noteren als gegeven. Een aaneenschakeling van gebeurtenissen waar geen wilsbesluiten op volgen. Immer gerade aus. Met het schip richting de ijsberg. Zo gaat het nu overal in de politiek in het Westen, maar de oosterburen spannen wel de kroon.

Wie wel een gezicht geven aan de deplorabele staat van ons leiderschap en de ideologische verdwazing zijn de boeren, onze kanaries in de kolenmijn. In Brussel werd maandag met zo’n 900 tractoren de hele EU-regeringswijk geblokkeerd. Er werd door barricades heen gebroken, stro gespoten en brand gesticht op straat. De politie zette waterkanonnen en traangas in, maar het bleef urenlang onrustig en grimmig. Feit is dat de boeren financieel een dramatisch jaar achter de rug hebben. Nederland heeft onlangs van Brussel geen uitzondering meer gekregen voor het uitrijden van dierlijk mest. Boeren moeten daardoor voor veel geld hun mest afvoeren. En ik kan nog een hele waslijst opnoemen van regels die allemaal onderdeel zijn van de Green Deal, de deal van Timmermans die achter de coulissen klaarstaat om het torentje in Den Haag te bestormen. Wat een klucht. Wat een moedwillig onvermogen. Nee, wat een vermogen om moedwillig de stekker uit ons bestaansrecht te trekken. Is dit een pessimistische column? Ja, dat kun je wel stellen.

Maar de boeren in Brussel, en ook op andere plekken, vertegenwoordigen tenminste nog een energie, een vorm van normaliteit. Tegenover een gezelschap dat denkt dat de mensen wel netjes in de zaal zullen blijven zitten, wachtend op wat nog meer komen gaat. Dit wordt het jaar van de boeren, mark my words. Ze zullen blijven doorgaan met hun protesten, totdat het hele decor op het toneel is afgebroken en we de fictie en het verraad kunnen zien voor wat het is. Want onze manier van leven hangt van hun af, van het voedsel dat zij produceren en van de gemeenschap die ze bij elkaar houden. Niet van Rutte. Die wil alleen maar het licht uitdoen.