De allerlaatste analist

“Onderdrukking is multidimensionaal en het zal niet ineens verdwijnen. De Meesters van het Internet gaan de relatieve vrijheid van de blogosfeer van rond het jaar 2000 niet zo maar weer teruggeven”

In de altijd enerverende wereld van informatie, waar alles van tijdloze wijsheid tot de analyse van het dagelijkse nieuws stroomt of stolt, zijn de stemmen met de meest waardevolle boodschappen zelden hoorbaar. Analytische of kunstzinnige stemmen spreken niet zo vaak meer, of het zwijgen wordt opgelegd, of beide. Hun stiltes en afwezigheid laten een contour achter van wat ooit was. Het opgeblazen modewoord ‘censuur’ omvat slechts een klein gedeelte van de grondoorzaak van die afwezigheid: onderdrukking.

Onderdrukking is anti-vrijheid op individueel, sociaal en maatschappelijk niveau. Onderdrukking en censuur lijken twee zijden van dezelfde medaille, maar er is een verschil. Bij de Nederlandse omroep Ongehoord Nederland werd door enkele medewerkers hoofdredactioneel oordeel verward met censuur, wat leidde tot de publiekelijke verstoting van hun hoofdredacteur, Arnold Karskens. Hoofdredactioneel oordeel – het besluit over wat te publiceren en wat niet – is op zichzelf een vorm van vrijheid en een voorwaarde voor journalistiek. Zo gebeurde het dat de medewerkers die geen hoofdredactionele bevoegdheid hadden en verklaarden censuur te bestrijden, zich ontpopten als onderdrukkers.

Terwijl zo sommige publicisten één stap naar voren zetten en twee stappen terug, zit het publiek opgescheept met informatie van lage kwaliteit: de korte-termijn observaties, de reacties, de samenvattingen, de reclames, de propagandisten, de meningen, het vanzelfsprekende, het banale. Dit is niet zozeer een kritiek maar meer iets om bewust van te zijn, iets om rekening mee te houden. We leven in historisch zeer armoedige tijden wat informatie betreft, en dit kost levens, welvaart en welzijn.

De rol van de analist is de laatste jaren veranderd omdat het speelveld is veranderd. De voornaamste stroom van informatie over de actualiteit – ‘het nieuws’ – is ontworpen met de voorspelbare kettingreacties en meningen al ingecalculeerd in de berichtgeving. De beste analisten weten dit, en kiezen daarom voor een hoger perspectief, met een voorzichtigere maar complexere boodschap, wat leidt tot meer ‘shadow bans’ en een kleiner publiek. Tegelijkertijd wacht de grotere, gehypte of gepushte accounts op internet, op de lange termijn hetzelfde lot als de vaakgeziene gasten op televisie: ze lijken populair maar hun waarde neemt af.

Als er een vrije marktplaats van ideeën bestond zou deze scheefgroei vanzelf oplossen, maar de realiteit is dat de sociale netwerken volledig gemanipuleerd zijn. De beste analisten, van dichters tot experts, zijn niet meer online. Meestal vertrokken zij zonder uitleg. Veel accounts van 50K+ volgers staan er verlaten bij, met een grijze foto en jaren sinds de laatste post. Sommigen hebben gezegd dat het niet langer verstandig is om hun analytische visies te delen online. Het publiek kan ondertussen niets doen behalve haar eigen oordeel op eigen houtje proberen te verscherpen.

“Angst heeft niet de gewoonte van waarheidspreken; als perfecte oprechtheid wordt verwacht, dan is perfecte vrijheid een voorwaarde; en eenieder die geneigd is boos te worden bij het aanhoren van waarheid zal zich niet hoeven te verwonderen dat hij de waarheid niet hoort.” -Tacitus, 55-120 N.Chr. (Geciteerd uit: A Dictionary of Thoughts, 1899)

Onderdrukking is multidimensionaal en het zal niet ineens verdwijnen. De Meesters van het Internet gaan de relatieve vrijheid van de blogosfeer van rond het jaar 2000 niet zo maar weer teruggeven. Een ongemanipuleerde stroom van menselijke creaties, waaronder online posts, heeft nooit kunnen standhouden. Niet alleen vanwege censuur maar vanwege onderdrukking. Machtige uitgevers zullen zichzelf ‘platform’ blijven noemen zo lang als zij ermee wegkomen. De oorzaken van problemen kunnen geen deel uitmaken van de oplossing, waaronder miljardairs, en waaronder de zelfverklaarde verlosser en ultieme oplossing tot al het bovengenoemde, de eigenaar van ‘X’.

Dit artikel verscheen in het Engels op Old Revolutions.